Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının (BOS) anormal bir şekilde birikmesi sonucu kafa içindeki basıncın artması ve beyin boşluklarının (ventriküllerin) genişlemesiyle karakterize bir durumdur. Hidrosefali, “su başı” olarak da bilinir ve her yaştaki kişileri etkileyebilir.
Hidrosefali Türleri
- Tıkayıcı Hidrosefali: Beyin omurilik sıvısının dolaşım yolundaki bir engelleme nedeniyle ortaya çıkar. Bu engel, bir tümör, enfeksiyon veya travma sonucu oluşabilir.
- Açık Hidrosefali: BOS’un emiliminde bir sorun olduğunda meydana gelir. Bu durum, genellikle beyin kanaması veya enfeksiyon sonucu BOS emilim yollarının tıkanması ile oluşur.
- Normal Basınçlı Hidrosefali (NPH): Genellikle yaşlılarda görülür ve beyin boşluklarının genişlemesine rağmen, beyin omurilik sıvısı basıncı normal sınırlar içinde kalır. Yürüme bozuklukları, idrar inkontinansı ve unutkanlık ile karakterizedir.
Belirtiler ve Semptomlar
- Bebeklerde: Kafa çapının anormal derecede büyümesi, iri ve şişkin bir fontanel (bebeklerin kafatasındaki yumuşak nokta), uykuya eğilim, beslenme zorlukları, huzursuzluk ve ağlama.
- Çocuklarda ve Yetişkinlerde: Baş ağrısı, bulantı, kusma, görme problemleri, denge ve yürüme zorlukları, zihinsel fonksiyonlarda azalma, kişilik değişiklikleri ve konsantrasyon bozukluğu.
Tanı
- Görüntüleme Testleri: Tanı için genellikle beyin MR veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması kullanılır. Bu testler ventriküllerin genişlediğini ve BOS birikimini gösterir.
Tedavi
- Cerrahi: En yaygın tedavi yöntemi cerrahidir. Ventriküler şant yerleştirme, BOS’un biriktiği beyin boşluklarından başka bir vücut boşluğuna (genellikle karın boşluğu) yönlendirilmesini sağlar.
Endoskopik yöntemler ise, BOS’un beyin içinde doğal yollarla dolaşımını sağlamak için bir yol açar.
Prognoz
- Erken Tanı ve Tedavi: Hidrosefalinin prognozu erken tanı ve uygun tedaviye bağlıdır. Tedavi edilmeyen vakalar ciddi beyin hasarına ve hatta ölüme yol açabilir.
- Uzun Dönem Takip: Cerrahi tedavi gören hastaların uzun dönem takibi önemlidir, çünkü şant sistemleri tıkanabilir veya enfekte olabilir.
Her yaş grubunda farklı semptom ve belirtiler gösterebilen hidrosefali, zamanında ve uygun bir şekilde tedavi edildiğinde hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir.
